مطالعه منابع آب زیرزمینی منطقه معلمان، دامغان

منطقه معلمان در حدود 120 کیلومتری جنوب دامغان و در حاشیه شمالی کویر مرکزی واقع شده است. منطقه مورد مطالعه شامل یک آبخوان آزاد می‎باشد که بخشی از دشت سرکویر را در بر می‎گیرد. این آبخوان از نهشته‎های آبرفتی عهد حاضر تشکیل شده است. در این منطقه هیچ پیزومتری وجود ندارد و به همین دلیل برای ترسیم نقشه هم‎پتانسیل دشت از اطلاعات مربوط به چاه‎های بهره‎برداری و قنات‎های منطقه در اسفند ‎ماه 1392 استفاده شده است. بر اساس نقشه هم‎پتانسیل تهیه شده، جهت عمومی جریان از شمال‎غرب به سمت جنوب و جنوب‎شرق می‎باشد. بیشترین مقادیر گرادیان هیدرولیکی مربوط به بخش های شمال غربی (بالادست منطقه) بوده که حدود یک درصد است و کمترین مقادیر آن مربوط به بخش های جنوب شرقی (پایین دست منطقه) که حدود شش دهم درصد می‎باشد. علت این کاهش نسبی گرادیان هیدرولیکی در مناطق جنوبی، احتمالاً به دو دلیل است. اول این که به علت زهکشی آب زیرزمینی توسط قنات ها، دبی جریان آب زیرزمینی در پایین دست منطقه کمتر می‎شود. دوم این که احتمالاً در پایین‎دست منطقه شیب سنگ بستر آبخوان کمتر از بالادست منطقه می باشد. به منظور بررسی کیفی آب‎های زیرزمینی در منطقه معلمان، از 4 حلقه چاه و 6 رشته قنات در اسفند ماه 1392 نمونه‎برداری به عمل آمد. پارامترهای اندازه‎گیری شده در محل نمونه برداری شامل هدایت الکتریکی، اسیدیته و همچنین دمای آب می باشد. سایر پارامترهای مورد ارزیابی شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بی‎کربنات، کلر و سولفات می‎باشند که در آزمایشگاه اندازه‎گیری شده‎اند. نتایج حاصل از بررسی هدایت الکتریکی در منطقه نشان می‎دهد که در جهت جریان آب زیرزمینی و با تغییر جنس واحدهای زمین‎شناسی و نزدیک‎تر شدن به منطقه شوره‎زار و کویری کیفیت آب به طور قابل ملاحظه‎ای در بخش‎های جنوبی منطقه کاهش پیدا می‎کند. این کاهش به گونه‎ای است که مقادیر هدایت الکتریکی منطقه از 3000 میکروموهس بر سانتی متر در شمال منطقه به بیشتر از 6000 میکروموهس بر سانتی متر در جنوب منطقه افزایش می‎یابد. تیپ غالب آب در آبخوان منطقه از نوع کلروره- سدیک می‎باشد.